Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Aralık 2020’de Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’ndaki bütçe görüşmeleri sırasında şöyle dedi:
“Şehir hastanelerinde hasta garantisi verildiği iddiaları gerçek dışıdır. Ne acil hizmetlerinde ne poliklinik muayenelerinde ne ameliyatta ne de yatak doluluk oranında herhangi bir garanti söz konusu değildir.”
Ancak Sayıştay’ın bulguları bu yönde değil.
Yap – kirala – devret modeliyle 25 yıllık sözleşmelerle hayata geçirilen şehir hastaneleri için şirketlere taahhüt edilen talep garantisi tutarları kayıt dışı tutularak yıllardır gizleniyor.
Sayıştay’ın Sağlık Bakanlığı’nın muhasebe kayıtları üzerinde yapılan incelemede, şehir hastaneleri sözleşmeleri kapsamında görevli şirketlere taahhüt edilen talep garanti miktar ve tutarlarının muhasebeleştirilmediği ve bilanço dipnotlarında gösterilmediği görüldü.
Konuyla ilgili olarak Sayıştay denetçileri denetim raporuna “tam, doğru ve gerçeğe uygun değerler üzerinden muhasebeleştirilip bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekmektedir” ifadesini yazdı.
Sayıştay’ın geçtiğimiz 2019 raporunda da yer verdiği bu talebe Sağlık Bakanlığı iki yıldır kulak tıkıyor. Şehir hastanelerini yapıp işleten şirketlere verilen talep garantisinin kapsamı ve içeriği hakkında bilgi vermiyor.
BORÇ ÜSTLENİMİ DE GİZLENİYOR
Sayıştay denetçilerinin Sağlık Bakanlığı’nda 2020 yılında yaptığı incelemede, şehir hastaneleri sözleşmelerine ilişkin olarak usule uygun olmayan borç üstlenimi taahhüdünde bulunulduğu ve söz konusu taahhüdün muhasebeleştirilip raporlanmadığı da tespit edildi.
Şehir hastaneleri sözleşmelerinin eklerinde yer alan hükümlerden, görevli şirketlerin, bu projeler nedeniyle finansman sağlayıcılarına ödemekle yükümlü oldukları anapara, faiz ve benzeri giderler için Sağlık Bakanlığı tarafından, yetkisi olmadığı halde, borç üstlenim taahhüdünde bulunulduğu ve bu işlemin mali tablolara yansıtılmadığı görüldü.
Sayıştay konuyla ilgili olarak 2017, 2018 ve 2019 yılları denetim raporlarında da uyarılarda bulunmuştu. Ancak 4 yıl Sağlık Bakanlığı konuyla ilgili adım atmadı ve ne kadarlık bir borcun üstleneceği konusundaki sır perdesi aralanmadı.
SÖZLEŞMEYE UYMASA DA HAVLU ATSA DA TAZMİNAT ALACAKLAR
Kamu özel iş birliği modeli kapsamında, şehir hastanesi yapımı ile ürün ve hizmetlerin temin edilmesi işine ait sözleşmelerde skandal bir maddenin de yer aldığı ortaya çıktı.
Buna göre, şehir hastanelerini yapıp işleten şirketler, sözleşme hükümlerini ihlal ettiği için sözleşme fesih edilse veya sözleşmeyi haksız şekilde feshetse bile tazminat alacak.
Sözleşmeye göre, erken fesih sonucunda maruz kalınan her türlü ceza ve masrafın geri ödemesini karşılayacak tutar, tazminat olarak Sağlık Bakanlığı tarafından şirkete ödenecek.
Sayıştay denetçileri raporda “İdarenin, şirketin sözleşme hükümlerini ihlal etmesi veya sözleşmeyi haksız feshetmesi halinde doğan ceza ve masraf gibi giderleri neden ödemek zorunda olduğu anlaşılamamıştır” ifadelerine yer verdi.